Çocuklara Temizlik Alışkanlığı Kazandırmanın Yolları
Okul öncesi dönemi çocuklarına kazandırılması gereken başlıca alışkanlıklar uyku, tuvalet, temizlik ve yemek alışkanlıklarıdır. Bu alışkanlıklar çocuğun yaşadığı toplumsal çevreye uyum sağlamasına, kişiliğinin, becerilerinin ve güveninin gelişmesine, sağlıklı ve kaliteli bir hayat sürmesine yardımcı olur. Çocuk beyni yetişkinlerinki gibi yaşanmışlıklarla dolu değildir, işlek ve berraktır, kolay ve çabuk öğrenmeye yatkındır. Bu gibi alışkanlıkları edinmeyen veya yanlış, eksik bir şekilde öğrenen bir çocuğun durumunun ilerleyen yıllarda değiştirilmesi zor olur. Çocuklara temizlik alışkanlığı kazandırmaya başlamak için uygun yaş, çocuğun bedenini tanımaya ve taklit ederek bazı beceriler edinmeye başladığı 2 yaş civarıdır. Bu yaş grubundaki bir çocuk kirli – temiz, sıcak – soğuk gibi kavramları anlamaya başlar fakat her şeyi bir oyun gibi algıladığı bir dönemi yaşadığı için ona karşı sabırlı davranmak gerekir. Yüzüne boya sürmek, toprakla, çamurla oynamak, döke saça yemek onun için üstünü veya etrafını kirleten bir etkinlik değil, keyifli bir oyundur. 2 yaşındaki bir çocuğu böyle bir “Oyunun” ardından temizlenmeye ikna etmenin yolu temizliği de oyun haline getirmektir. Aslında bu, çocuğun öğrenmesi gereken birçok şey için geçerlidir. Çocuklar oyunlar yoluyla daha keyif alarak, daha kolay öğrenirler.
Küçük yaştaki çocuğunuzun kendi üstünü veya evin içinde kirlettiği bir yeri kendi başına, yeterli derecede temizlemesi söz konusu değildir. Fakat bu yüzden yapması gereken her şeyi anne babasının yapması da doğru değildir, bu şekilde çocuk bir şey öğrenemez. Çocuğunuz ellerini yıkarken yanında olun, kendisi yıkasın ve yeteri kadar temizlenmediyse yol gösterin. Yere bir şey döktüğü veya duvarları çizdiği zaman da aynı şeyi yapın. Çocuklara temizlik alışkanlığı kazandırmak için, yapabilecekleri şeyleri yarım yamalak da olsa kendi başlarına yapmalarını sağlamak gerekir. Sonra çocuğun eksiklerini kapatmalısınız tabii ki. Ama mutlaka temizliğin bir kısmında onun da parmağı olmalıdır. Ayrıca belli aralıklarla düzenli olarak banyo yaptırmalı ve banyo sırasında yapabileceği şeyleri yapmasına da izin vermelisiniz. Örneğin vücudunu süngerle silmek isteyebilir, o bir süre bunu yaptıktan sonra süngeri elinize alır ve mükemmel bir şekilde silersiniz. Evet, banyo süresi biraz uzar ama çocuk hem banyodan daha çok zevk alır, hem de temizliği öğrenmek konusunda bir adım daha atmış olur.
Çocuklar yemeklerden önce ve sonra, dışarıdan eve gelince, bir sebeple elleri kirlenince elleri yıkamak gerektiğini mutlaka öğrenmelidirler. Bu konuda ve temizliğe dair diğer konularda çocuğa örnek olmak çok önemlidir. Şunu asla unutmamalısınız; çocuklar sözlerden çok davranışlara bakarlar. Siz düzenli olarak banyo yapan, dişlerini fırçalayan, sabah akşam ve gerektikçe yüzünü yıkayan biriyseniz çocuğunuzun da öyle biri olma ihtimali yüksek olur.
Renkli, güzel görünümlü temizlik malzemeleri de çocuğa temizlik alışkanlığı kazandırmak açısından faydalı olur. Sevimli sabunluk ve havlular, şirin görünümlü diş fırçaları, rengarenk süngerler çocuğun hoşuna gider ve onu heveslendirir. Şunu da unutmamak gerekir ki temizlik güzeldir ama takıntılı bir temizlik tutkusu ve aşırı titizlik hayatı zorlaştırır. Bunun çocuklar üzerinde de olumsuz etkileri olur. Gerekli gereksiz banyo yaptırmak – el yıkatmak, küçük bir lekeyi abartmak, çocuğun üstü kirlenir diye zevk alacağı oyunları oynamasına izin vermemek temiz olmak için yapılması gereken şeyleri itici bulmasına yol açar.