Çocuklara Düzenli Olmayı Öğretmenin Yolları
Evde bir veya birkaç çocuk olunca bazen izleri her yanda görülen bir dağınıklık kaçınılmaz olur. İster ev kadını olun, ister çalışan bir kadın; her gün etrafa saçılmış oyuncaklar, kırtasiye gereçleri, giyim eşyaları vb. ile karşılaşmak sinir bozucudur ve bunları toparlamak da zaman alır. Fakat çocuklara düzenli olmayı öğretmek imkansız değildir, buna zaman ayırarak kendinizi rahatlatabilirsiniz. Çocuğunuz da derli toplu, düzenli olmayı öğrenmiş olur ki bu gerçekten gerekli bir vasıftır, sonuçta onun ardından ömrünüz boyunca koşamazsınız. Düzenli çocuklar yurtta, öğrenci evinde, evlilik hayatında daha az sorun yaşarlar. Ayrıca biliyorsunuz, yaşadığı ortamın temiz ve düzgün olması bireyin morali, kendini iyi hissetmesi açısından da önemlidir.
Çocuğa düzenli olmayı öğretmek için öncelikle sabırlı olmak gerekir. Düzenli olmak öğretilebilen bir davranış biçimidir ama kabına sığmayan bir çocuğa odasını, masasını, oyuncaklarını toplamanın gereğini ve önemini anlatmak zaman alır. Dağınık bir çocuğa karşı çok hoşgörülü olmak da, fazla sert tepkiler vermek de doğru değildir.
Çocuğun düzenli olmayı öğrenmesi için ebeveynlerinin bu konuda iyi örnek olması gerekir. Küçük yaştan itibaren bazı kuralları öğrenen, sorumluluk alan çocuklar bu öğrendiklerini unutmaz ve hayat mücadelesinde daha başarılı olurlar. Öte yandan çocuktan yapabileceği şeyleri istemek gerekir. Yaşının, gücünün üstünde şeyler yapması beklenen bir çocuk çoğunlukla bunları yapamaz ve özgüveni sarsılır.
Çocuklar çoğunlukla dağınıklık içinde yaşamaktan rahatsız olmaz, bunu bir sorun olarak görmezler. Bu yüzden çocuklara düzenli olmayı öğretmek için bunun hayatına ne gibi katkıları olabileceğini anlatmak veya göstermek gerekir. “Bir arkadaşın gelse odanda oturacak yer yoktu, hem belki de senin pis olduğunu düşünürdü, ama bak şimdi odan ne güzel oldu, buraya misafir çağırmak daha keyifli olmaz mı?” gibi sözlerin faydası olur.
Çocuğun yaptığı işi beğenmeyip tekrar yapmak onun güvenini sarsacağı, bir şeyler yapma hevesini azaltacağı için yanlış bir tutumdur. Küçük bir çocuk kazağını çok düzgün bir şekilde katlayamayabilir. Onun yaptığını eleştirmek ve daha güzelini yapabileceğinizi göstermek yerine (Ki tabii ki yapabilirsiniz, ama onun yaşındayken bu kadar becerikli miydiniz acaba?) takdir eden sözler söyleyin ve birkaç hafta sonra biraz daha büyümüş olacağından çok daha güzel katlayabileceğini ekleyin. Bu çok daha teşvik edici olacaktır.
Ortalığı toplama işini oyun haline getirmek de çocuklar üzerinde etkili olur. Müzik açın ve beraberce bir yandan ortalığı toplayıp bir yandan dans edin, şu mekanı şu kadar süre içinde toplarsa yapabileceği cazip bir şey vaat edin, bir yarışma uydurun; bunlar çocuğu teşvik eder. Bir yandan eğlenirse şikayet etmeden ve keyifle çalışır. Sonunda onu takdir etmeyi de unutmayın.
Çocuğunuza belli bir yeri derli toplu tutma sorumluluğunu verin; örneğin kendi odasını veya salonun bir bölümünü. Başlangıçta ona yardımcı olun ama bunu abartmayın. Zamanla yaptığınız yardımı da azaltın.
İnsanların çoğu ergenlik döneminde ciddi derecede dağınık olurlar. Bu yaş grubundaki çocuklarla durumu konuşmak, sorumluluklarını hatırlatmak gerekir. Fazla baskı yapmak büyük ihtimalle çocuğun inatlaşmasına yol açacağından bundan kaçınılmalıdır.
Küçük çocukların dağınık olmasının sebeplerinden biri de her şeye dokunmak, ulaşmak, her nesneyi incelemek istemeleridir. Bize sıradan gelen şeyler onlara merak uyandırıcı, ilginç, hatta olağanüstü gelebilir. Sırf ortalığın dağılmaması için çocukların bu doğal keşif dürtülerini engellemek doğru değildir, onlar dünyayı biraz da nesneler üzerinden algılamaya çalışırlar. Bu yüzden çocuğun merakını uyandıran nesnelere dokunmasına, onları incelemesine ses çıkarmamak gerekir. Çocuğunuzun incelediği şeyle işi bitince bir kenara bıraktığı nesneyi onunla beraber alıp yerine kaldırarak örnek olabilirsiniz.
Çocuğu düzene alıştırmak için kendisinden beklenenleri net bir şekilde anlatmak / göstermek, yapması gerekeni yapabilmesi için yardım etmek, örnek olmak ve düzenli davrandığı zamanlarda motive edici sözler söylemek gerekir.