Spor Yapmanın Çocuklar İçin Faydaları Nelerdir?
Spor yapmanın çocuklar için faydaları arasında kaslarının ve kemiklerinin güçlenmesi, çocuklarda obezite hastalığının önlenmesi ve diyabet, kanser ve diğer pek çok rahatsızlığa yakalanma riskinin azalması bulunur. Tüm bunların yanı sıra, çocuklarda fiziksel aktivite zihinsel sağlığın güçlenmesi ve zihinsel gelişimin desteklenmesi açısından da son derece önemlidir.
Uzmanlara göre düzenli fiziksel aktivite, çocuklarda özgüven gelişimine katkıda bulunarak, kaygı ve depresyonun önüne geçerek ve benlik algısı ile bilişsel becerileri artırarak onları daha dinç bir fiziksel görünüme kavuşturmanın çok daha ötesinde faydalar sağlamaktadır.
Hareketli bir çocuk, sağlıklı bir çocuktur. Gelin sporun çocuklara faydaları nelerdir, birlikte inceleyelim.
Çocuklarda Sporun Fiziksel ve Zihinsel Faydaları
-
Kalbi Güçlendirir
Kalp vücuttaki en önemli kastır ve diğer tüm kaslar gibi, kalbin performansı da düzenli egzersizle canlı tutulduğunda artar. Kalbimiz düzenli fiziksel aktiviteyle beslendiğinde giderek daha güçlü ve daha verimli biçimde çalışmaya başlar. Kalp kasının güçlendirilmesi, çocukların ileride ciddi kalp rahatsızlıklarına yakalanma risklerini önemli ölçüde azaltır.
-
Damarları ve Damar Yollarını Temiz Tutmaya Yardımcı Olur
Egzersiz, kandaki zararlı kolesterol ve yağ miktarını azaltır. Kan damarlarının duvarlarının esnekliğini artırır ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Bu durum, kalp krizi ve felç riskini azaltır.
-
Ciğerleri Güçlendirir
Düzenli egzersiz alışkanlığı ciğerlerin kapasitesini yükseltir ve oksijenin vücutta daha etkin biçimde dolaşmasına yardımcı olur. Vücuda daha fazla oksijen alınması, daha fazla karbondioksit ve atık gazın dışarı atılmasını sağlar. Çocuklarda egzersiz, yaşın ilerlemesiyle birlikte artan hareketsizliğin bir sonucu olarak gelişen oksijen alımındaki azalmayı önlemeye yardımcı olur.
-
Kan Şekerini Düşürür
Çocuklarda spor, kasların kan dolaşımından daha fazla glikoz almasını ve bu glikozu enerjiye dönüştürmesini tetikleyerek şekerin kanda birikmesini önler. Düşük kan şekeri, çocuklarda egzersiz alışkanlığı düzenli olarak devam ettiğinde, ilerki dönemlerde diyabet hastalığına yakalanma riskini azaltır.
-
Kilo Kontrolü Sağlar
Çocuklar hareketsiz olduklarında, tükettikleri gıdalardan da ihtiyaçlarının ötesinde kalori alma eğilimleri artar. Faydalı biçimde kullanılamayan kaloriler vücutta yağ olarak birikir ve ileri düzeylerde çocukluk obezitesi başta olmak üzere kiloyla alakalı pek çok sağlık durumuna neden olabilir. Fiziksel olarak aktif çocukların yiyeceklerden aldıkları kaloriler sporla dengelendiğinden fazla kilo sorunuyla karşılaşmaları olasılığı çok daha düşütür. Sağlıklı bir kilo aralığı ise sosyal hayattan kalp sağlığına kadar pek çok konuda kritik öneme sahiptir.
-
Kemikleri Güçlendirir
Tıpkı kaslar gibi, kemikler de fiziksel aktiviteye güçlenerek ve gelişerek tepki verir. Tüm yetişkinler 20’li yaşlarında kemik kütlesini kaybetmeye başlarlar, ancak Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü’ne göre bu kayıp başlamadan önce düzenli egzersiz yapanlar ilerleyen dönemde yaşıtlarına göre daha yüksek kemik yoğunluğuna sahip olurlar. Artan kemik yoğunluğu, kemiklerin yoğunluğunu kaybettiği, zayıfladığı ve gözenekli ve kırılgan hale gelmesi ile karakterize bir hastalık olan osteoporozun önlenmesine yüksek ölçüde yardımcı olur.
-
Kansere Yakalanma İhtimalini Azaltır
Spor yapmanın çocuklar için faydaları gerçekten çok fazla ve önemlidir. Düzenli spor yapan çocuklarda ilerleyen yaşlarda başta kolon, prostat rahim ve meme kanserleri olmak üzere pek çok kanser türüne yakalanma riski azalır.
-
Kan Şekerini Düzenler ve Enerji Seviyelerini Artırır
Yetişkinlerde ve çocuklarda düzenli spor yapmanın stres seviyesini düşürdüğü pek çok bilimsel çalışmayla kanıtlanmıştır. Bir kişinin vücudundaki stres seviyesi azaldıkça, kan basıncı ve kalp hastalıklarına yakalanma riski de düşer. Spor yapan çocuklar aynı zamanda yaşıtlarına göre daha yüksek enerji seviyesine sahip, daha dinç bireyler olarak büyürler. Düzenli egzersiz çocukları daha enerjik hissettirir, daha aktif bir yaşam sürmelerini sağlar ve gün içinde yorgun düşme olasılıklarını azaltır.
-
Beyin Kimyasını Olumlu Yönde Etkiler
Araştırmacılar, spor yapmanın çocuklara faydaları arasında ruh hali ve davranışlardaki olumlu değişimlerin de bulunduğuna inanıyorlar.
Düzenli spor, öncelikle beynin sınırlı kaynaklarını nereye yönlendirdiği etkiler. Çocuklarda spor alışkanlığı geliştirildiğinde beyinlerinde koordinasyon ve odaklanmaya dayalı alanlar, endişe verici düşünceleri besleyen alanlardan daha aktif biçimde çalışmaya başlar.
İkinci olarak, spora zaman ayıran çocuklarda beyin kimyası ve nörotransmiter seviyeleri özellikle çocuğun öz kontrol mekanizmalarını daha iyi düzenlemesine destek olacak biçimde değişir. Ruh hali iyileşen ve öz kontrol yeteneği gelişen çocuklar okulda ve sosyal ortamda daha başarılı olurlar. Davranışsal bir takım problemlere sahip çocuklar da düzenli fiziksel aktiviteden hem bedensel, hem de zihinsel anlamda büyük fayda görürler.
-
Depresyon ve Anksiyetenin Önüne Geçer
Fiziksel aktivite, çocuklarda özgüveni artırır ve depresyon ve kaygı bozukluğuna yakalanma ihtimalini azaltır. Özellikle açık alanda yapılan sporlar bilişsel performansı ve öz saygıyı desteklerken, dikkat eksikliği ve hiperaktivie bozukluğu ile bunlarla alakalı kaygı ve semptomları azaltır.
Çocuğunuz İçin En Doğru Spor Hangisi?
5 Yaşın Altındaki Çocuklar İçin
Okul öncesi çağındaki çocuklar yüksek bir enerji düzeyine sahiptir, hatta deyim yerindeyse durdurulamazlar! Koşmayı, zıplamayı ve oynamayı severler, ancak yine de el-göz koordinasyonu ve kurallara uyma yeteneği gibi becerileri henüz gelişme aşamasındadır. Bu yaş grubundaki çocuklar, en fazla faydayı temel motor becerilerin geliştirilmesine yardımcı olan etkinliklerden sağlarlar.
Bu nedenle onlar için en uygun fiziksel aktiviteler hafif ve anlaması kolay kurallara sahip, zamana karşı yapılmayan ve karmaşık olmayanlardır. Bu tarz basit ama etkili aktiviteler küçük çocuklarda öz kontrol mekanizmalarının, beden farkındalığının ve özgüvenin gelişmesine katkı sağlar. Bu beceriler aynı zamanda çocuklar biraz daha büyüdüklerinde organize sporlara geçiş yapmalarını da kolaylaştıracaktır.
Okul öncesi çağdaki çocuklara en uygun sporlar arasında;
- Jimnastik
- Yüzme
- Bisiklete binme
- Karate
- Top oynama
gösterilebilir.
Bu yaşlarda ebeveyn ya da öğretmen desteğiyle gelişen cesaret, liderlik ve fiziksel kontrol becerileri fiziksel aktivitenin gelecek yıllarda çocukların hayatının doğal bir parçası haline gelmesine de yardımcı olur.
Yüzme ve bisiklete binme, ev ortamında bir ebeveyn tarafından öğretilebilir ve sınırlı sayıda ekipman gerektirdiklerinden az maliyetle yapılabilecek uygun fiziksel aktivite formları olabilirler. Bu sporları yapabilmek için gereken temel beceriler diğer sporlarda olduğu kadar karmaşık değildir, bu da onları ilk kez spor yapan çocuklar için mükemmel seçimler haline getirir. Yaşlarına uygun yeni becerilere hakim olmak, çocuklarda özgüven gelişimine katkı sağlayacak ve onları spora devam etme konusunda motive edecektir.
5-12 Yaş Aralığındaki Çocuklar İçin
Çocukların fiziksel yetenekleri yaş aldıkça gelişmeye devam eder ve spor konusundaki ilgi alanları da değişir. Bu aşamada onlara yaşlarına, kişiliklerine ve yeteneklerine en uygun sporları yapma fırsatı sunarken ailenizin zaman ve bütçesi gibi faktörleri de göz önünde bulundurmak iyi bir fikirdir. Okul çağındaki çocuklar için spor, fiziksel bir enerji boşaltma imkanı, sağlıklı rekabet ve takım çalışması için önemli bir alıştırma fırsatı, ustalaşma duygusu ve kimlik bilinci sağlar.
Bu yaş aralığındaki çocuklar çoğu zaman zorlu bir spor deneyiminden dolayı hayal kırıklığına uğrayabilir ve sporu bırakmak isteyebilir. Bu nedenle onlara içlerinden kendilerine en keyif verenini seçebilecekleri birden çok seçenek sunabilmek kritik öneme sahiptir.
Bunun yanı sıra yaşları veya yetenekleri için uygun olmayan sporlar seçmek ve çocukları bu sporlara yöneltmek de onlarda can sıkıntısına veya ilgi kaybına neden olabilir, hatta yeteneklerini köreltebilir. Ebeveynler, çocuklarının kendilerini başarılı hissettikleri ve severek yaptıkları aktivitelere yönlendirerek spora temelden bağlı kalmalarına yardımcı olabilir.
Bu yaş grubunda aşağıda bir kısmına yer verdiğimiz takım oyunları oldukça popülerdir;
- Basketbol
- Futbol
- Voleybol
Daha bağımsız ve/veya içe dönük çocuklar için ise farklı seçenekler değerlendirilebilir;
- Tenis
- Savunma sanatları
- Dans
- Golf
- Ata binme
Görüldüğü gibi çocuklarda spor, başta çocuk ve ergen obezitesi olmak üzere pek çok ciddi sağlık problemiyle savaşmanın en iyi yollarından biridir. Bunun yanı sıra, günde en az bir kere yapılan düzenli fiziksel aktivite yaşam boyu sağlığın korunması ve hayat kalitesinin desteklenmesine yardımcı olabilir.
Neyse ki, çoğu çocuk doğal bir oyun oynama isteğine sahiptir. Sokakta top oynamaktan jimnastiğe kadar her tür fiziksel aktivite çocuklara beş temel gelişim alanında fayda sağlar: fiziksel, duygusal, sosyal, bilişsel ve değersel. Spor yapmanın çocuklara faydaları arasında en önemlileri ise fiziksel gücün artması, öz saygının artması, eleştirel düşünme becerilerinin gelişmesi, disiplin artışı ve doğru ile yanlışı ayırma becerilerindeki gelişmedir.
Siz de çocuğunuzu yaşına, ilgilerine, kişiliğine ve becerilerine uygun bir ya da birden fazla spora yönlendirip teşvik ederek tüm bu faydaları deneyimlemesine yardımcı olabilirsiniz.
Çocuk Sağlığı ve Gelişimi
Yoga yapmanın çocuk sağlığı ve gelişimi üzerindeki etkileri
Çocuklarda kusma sorunu için çözüm önerileri
Çocuklarda depresyon nasıl anlaşılır?
Çocuklarda öğrenme güçlüğü belirtileri