Utangaç Çocuklar İçin Etkili Tavsiyeler
Her insan belli durumlarda utanç duygusunu yaşayabilir. Ancak, utangaçlık bazı kişilerde bir kişilik özelliğidir. Utangaç çocuklar bazen ebeveynleri için ciddi bir üzüntü kaynağı olabilirler. Anne babalar olarak çocuklarımızın girişken, cesaretli, sosyal kişiler olmalarını isteriz ve böyle olmaması halinde kaygı duyarız.
Gelişim evrelerine bağlı utangaçlık çoğu zaman problem olmaz ve zaman içinde kendiliğinden ortadan kaybolur. Örneğin 2 – 5 yaş arasındaki çocuklar tanımadıkları yetişkinler karşısında veya tanıdıkları yetişkinlere farklı bir durum veya ortamda rastladıkları zaman çekingen davranabilirler. Bu, yaş dönemiyle ilgili normal bir tepkidir ve çoğunlukla daha sonra geçer.
Utangaç çocuk söz konusu olduğunda durum böyle değildir. Ortada hayat boyu devam edebilecek bir duygu vardır. Fakat destekleyici davranışlar ve bazı tedavilerle bu duygunun yoğunluğu azaltılabilir. Çekingen bir çocuğu çok sosyal birine dönüştürmek pek mümkün değildir. Ancak insanlarla ilişki kurmak konusunda daha rahat ve cesaretli biri olması, özgüveninin artması için yardım edilebilir.
Utangaç Çocuklar İçin Ebeveynlere Tavsiyeler
*Çocuğunuzu çekingen olmakla itham etmeyin, etiketlemeyin, sıklıkla bu yönünü hatırlatmaktan kaçının.
*Ona sosyal beceriler kazandırmak için hiçbir fırsatı kaçırmayın. Evde beraber oynamaları, ödev yapmaları için bir arkadaşını davet edin. Markette kahvaltılık reyonunun yerini sormasını, kasada ödemeyi yapmasını isteyin. Bir restorana gittiğinizde kendi siparişini vermesi için teşvik edin.
Dans, spor, resim, tiyatro gibi etkinlikler de çekingen çocuklar üzerinde sosyal paylaşım olanağı açısından olumlu etkiler yapar. Ancak bu konuda çocuğu zorlamamak, severek katılacağı bir etkinliği tercih etmesine izin vermek gerekir. Daha sonra da halinden memnun olup olmadığı, neler hissettiği hakkında konuşulmalıdır.
*Birlikte çocuğunuzun bilmediği bir ortama gireceğiniz zaman nereye gideceğinizi, orada başka kimler olacağını, neler yapılacağını açıklayın.
*Utangaçlık bazen güvensizlik ve motivasyon eksikliğiyle ilişkilidir. Bu yüzden çocuğunuza, iyi ve güçlü taraflarını görmesi için yardımcı olmalısınız.
*Bir ortamda çekingen davrandığı zaman, ısrarcı olmayın, sinirlenmeyin ve zorlamayın. Açılması, rahatlaması için şansınızı deneyin ama çok üstüne gitmeyin.
*Çocuğunuzda merak duygusu uyandırmak ve cesaret vermek için ona yaptığınız eğlenceli geziler ve etkinliklerden, edindiğiniz arkadaşlardan söz edin.
*Tanımadığınız kişilere yaklaşımınız, çatışmalı durumlarda kendinizi ifade etme tarzınız çocuğunuzu etkiler. Onu çekingenliğinden mümkün olduğunca sıyırabilmek için doğru bir rol model olmaya dikkat edin.
*Aşırı korumacı olmayın. Her zaman, her şeye müdahale etmeyin. Çocuğunuza küçük korkularıyla aşa çıkmayı öğrenmesi için fırsat verin.
*Çocuğunuz kendisine utanç veren şeylerden söz ettiği, bunlarla ilgili duygularını ifade ettiği zaman konuyu değiştirmekten, olayın üstünü örtmekten kaçının. Onu avutmaya da çalışmayın. Bunun yerine anlattığı olaydaki olumlu noktaları bulup gösterin. Belli bir şeyi kısmen yapabildiyse bu açında değerlendirme yapın. (“Evet, sahnede şarkıyı söylerken o bölümde takıldın. Fakat sonuna kadar devam etmen ve sahneden inmemen iyi oldu.”)
*Çocuklar genellikle ebeveynlerini mükemmel insanlar olarak görmeye eğilimlidirler. Çocuğunuza çekingen olduğunuz olayları ve bunlarla nasıl başa çıktığınızı anlatın. Sizin de benzer şeyler yaşadığınızı bilmenin ona rahatlatıcı, olumlu bir etkisi olabilir.
*Çocuğunuzu çekingenliğinin sebeplerini açıklaması için teşvik edin.