Çocukların öfkeli olmasının sebepleri
Çocuğunuz sinirlendiği zaman kendini yerden yere atarak bağırıp çağırıyor mu? Çok yaramaz, her zaman kavgaya hazır olan, arkadaşlarıyla anlaşamayan hatta onlara saldırıp canlarını yakan bir çocuğunuz mu var? Bağırdığı zaman utanıyor, başkalarının onu hırpaladığınızı zannedeceğini düşünerek endişeleniyor musunuz? Yaptığınız hiçbir şey fayda etmiyor ve sonunda onu susturabilmek için istediğini yapmak zorunda mı kalıyorsunuz? Yalnız değilsiniz, sizin yaşadıklarınızı yaşayan pek çok aile var. Onlar da sizin gibi kendilerini çaresiz hissediyor, öfkeli çocukla başa çıkmanın yolları konusunu araştırıyorlar. Biz de sizin için ‘çocuklar neden öfkeli olur?’ sorusunun cevabını, daha doğrusu cevaplarını araştırdık. Çocuğunuzun agresif olmasının sebebini anlamanın bu konuda çözüm yolları üretmenizi kolaylaştıracağını umuyoruz.
Çocuklar anne babalarını model alırlar; dolayısıyla sürekli tartışan ve kavga eden çiftlerin çocuğunun öfkeli olması şaşılacak bir şey değildir. Anne babanın tartışmalarına tanık olmanın yanısıra taraf olması da istenen çocuklarda içe kapanıklık, ders başarısında düşme, söz dinlememe, kavgacılık, öfke nöbeti gibi davranışlar görülebilir. Devamlı hareket halinde olan, çevrelerindeki kişi ve eşyalara zarar vermeye eğilimli hiperaktif çocukların engellenmeye tahammülü yoktur ve bu durumda öfkeli davranışlar sergileyebilirler. Bu gibi bazı durumlarda bir uzmandan yardım istemek gerekebilir. Fakat bazı durumlarda kendi hatalı davranışlarınızı değiştirerek çocuğunuzun öfke kontrolü konusunda daha başarılı olmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin kardeş kıskançlığı önemli bir öfke kaynağıdır ve sorunun azalması için çocuklarınıza eşitlikçi bir yaklaşım uygulamanız gerekir. Çocuğunuzu dövüyor musunuz? Ailesinden dayak yiyen çocuklar saldırganlığı bir sorun çözme yöntemi olarak kabul eder ve hayatlarında uygularlar.
Çocuklar neden öfkeli olur; çünkü dikkat çekmek isterler. Bir bebek doğduktan bir süre sonra ağlayarak çevresindeki harekete geçirip ihtiyaçlarının giderilmesini sağladığını anlamaya başlar. Yorulan, acıkan, kendini ifade edemeyen, anne babasının dikkatini çekemeyen, istediği şeyi yapamayan veya hoşlanmadığı bir şeyi yapmak durumunda kalan bir çocuk öfkeli davranışlar sergileyebilir. Çocuklar ‘hayır’ cevabından, engellenmekten hoşlanmazlar ve davranışlarını engelleyip onları yönlendirmeye çalışan yetişkinlerle çatışırlar. Bu durumda çocuğun agresif davranışlarına aynı şekilde karşılık vermekten, vurmaktan ve cezalandırmaktan kaçınmak gerekir. Uzmanlar çocuğunuz tepinir, bağırıp çağırırken sakin kalmaya çalışmanızı ve kriz anı geçtikten sonra çocukla konuşmanızı öneriyorlar.
Ailesi veya öğretmeni tarafından önemsenmemek çocuğu saldırganlaştırabilir. Normal yollardan dikkat çekemeyen bir çocuk öfkeli davranışlarla dikkat çekme yoluna gidebilir. Yakın çevresindeki ve okuldaki arkadaşları tarafından dışlanmak çocukta yalnızlık ve kızgınlık duyguları uyandırabilir. Şişmanlık, boy kısalığı, gözlük takmak gibi durumlar çocuğun kompleksli olmasına yol açabilir ve bu sebeple kendisine lakap takılır, alaylı bir ifadeyle seslenilirse çocuk öfkeli ve saldırgan olabilir. Araştırmalar kavga ve şiddet içeren görüntülerin çocuklarda saldırganlığı körükleyebileceğini göstermektedir. Epilepsi gibi bazı beyinsel bozukluklar da öfke kontrol bozukluğuna yol açabilmektedir. Bazı epilepsi türlerinde tipik bayılmalar değil öfke patlamaları görülür.