Çocuklarda Kişilik Gelişimi İçin 10 İpucu
Her çocuk dünyaya kendine özgü, eşsiz bir kişilikle gelir. Ancak, içinde büyüdüğü çevrenin bu kişiliğin şekillenmesinde büyük bir rolü vardır. Çocuklarda kişilik gelişimi söz konusu olduğunda ebeveynler, bakıcılar ve öğretmenler birinci derecede sorumludurlar.
Çocuklarda Kişilik Gelişimi Tam Olarak Ne Anlama Gelir?
Bir çocuğa bakım vermek sadece onun sağlığıyla, beslenmesiyle, kıyafetleriyle ilgilenmek değildir. Çocuğun olumlu, sağlam ve tutarlı bir kişiliği olmasını sağlayacak şekilde davranmak en az bunlar kadar önemlidir. Çocuğun kişiliği; hayata bakış açısı, iletişim becerileri, bilgileri, sosyal becerileri, kendine güveni, cesareti gibi birçok parçadan oluşur. Bu kişiliğin gelişmesine yardımcı olmak, bazen geçici engellerle kesilebilen uzun bir süreçtir. Bu süreçte çocuğa sürekli olarak olumlu değerleri, tutum ve davranışlar telkin etmek gerekir.
3 ile 6 yaşlar arasında çocuğunuzun kişiliğinin gelişmekte olduğunu görebilirsiniz. Bu, ona pozitif değerler ve uygulamalar öğretmek için doğru zamandır. Çocuklar, öncelikle ebeveynlerinin davranışlarını öğrenir ve model alırlar. Çocuklarda kişilik gelişimi söz konusu olduğunda en etkili faktörler anne ve babasıdır.
Çocukların Kişiliğini Geliştirmenin Yolları
Birçok ebeveyn, çocuklarına yapması ve yapmaması gereken şeyler hakkında düzenli olarak sözlü dersler vermenin en iyi yol olduğunu düşünürler. Oysa çocuklar bitip tükenmeyen vaazlardan değil, tanık oldukları davranışlardan etkilenirler.
Aşağıda çocuğunuzun olumlu ve güçlü bir kişiliği olmasını sağlamak için yapmanız gereken bazı şeyleri bulabilirsiniz.
1.Çocuğunuzu Etiketlemeyin
Kelimeler önemli ve etkilidir. Ebeveynler olarak çocuğunuzun belirli davranışlarını etiketlerseniz onun bilinçsizce gerçekten söylediğiniz gibi biri olduğuna inanmasına yol açarsınız. Bu, özgüven düşüklüğüne yol açabilir ve hatta çocuk çevresindeki aynı özelliğe sahip insanları taklit edebilir. Özellikle çocuğunuzun hatalarını düzeltirken kullandığınız kelimelere çok dikkat edin.
2.Karşılaştırma Yapmaktan Kaçının
Çocuğu başka arkadaşları ve akrabalarıyla, komşu çocuklarıyla karşılaştırmak onun kişiliğine büyük zarar verebilir. Bunu yapmak çocuğa yeterince iyi olmadığı mesajını vermektir. Bu durumda kendi kimliği konusunda kafası karışır ve başkalarını taklit etmeye başlar. Çocuğun bireyselliğine saygı göstermek, kuşkusuz ki onun güvenini arttırmanın ve en iyi halini ortaya çıkarmanın ilk ve en önemli adımıdır.
3.Onların Eksiklerine Karşı Nazik Olun
Anne – babaların çoğu çocuklarının yaptıkları her şeyde başarılı olmasını beklerler. Çocuklarının başarıları beklentileri ile uyuşmayınca çocuklarını yeteri kadar yetkin bulmadıklarını ifade ederler. Oysa doğru olan, çocuğun kendine daha çok güvenmesine, eksikliklerini tamamlayacağına inanmasına ve bunu başarmasına yardımcı olmaktır.
Her çocuğun kendine has bir yeteneği vardır. Ebeveynler çocuklarının kişisel yeteneklerini tespit ve teşvik etmelidirler.
4.İyi Bir Dinleyici Olun
Çocuklar her zaman dikkat çekmeye çalışırlar. Okul öncesi dönemindeki çocuklar ve daha küçük olanlar, özellikle dil becerilerinin gelişmekte olduğu dönemlerde kendilerini bol bol konuşarak ifade etme eğilimindedirler. Ebeveynler olarak, çocuklarınızın kendilerini güvende hissetmelerini ve kendilerine güvenmelerini sağlamak için onların hikayelerini dinlemeye zaman ayırmalısınız. Anne ve babalarını model aldıklarından, bu onların iyi bir dinleyici olmasını da sağlar.
5.Ekrana Ayırdığı Zamanı Sınırlandırın
Teknolojik aletler, birçok ebeveynin karşılaştığı yeni bir dönem problemidir. Araştırmalar, ekran karşısında çok fazla zaman geçiren çocukların entelektüel ve sosyal gelişiminin olumsuz etkilendiğini göstermektedir. Sürekli olarak bilgisayar ve telefon oyunları oynamak bağımlılığa ve dolayısıyla reel sosyal etkileşim için daha az zaman ayrılmasına yol açar. Çocuğunuzu teknolojik aygıtların dünyasından uzak tutmak ve çevresinde olan bitenlerden gerçek yaşam deneyimleri edinmesini sağlamak için çaba gösterin. Ona çevresine ve insanlara sanal şeylerden daha fazla değer vermeyi öğretin.
6.Doğru Bir Rol Model Olun
Çocuklar duyduklarından çok, gördüklerinden etkilenirler. Bu yüzden, savunduğunuz şeyleri pratik olarak uygulamanızın çocuğunuzun üstünde daha kalıcı bir etkisi olacaktır. Davranışlarınızda herhangi bir tutarsızlık, ikiyüzlülük varsa çocuğunuz bunu gayet hızlı bir şekilde algılayacaktır. Yaptığınız her şeyi takip edeceğinden, onun nasıl davranmasını istiyorsanız siz de öyle davranmalısınız.
7.Net Kurallar Koyun Ve Bunları Güzelce Açıklayın
Çocuklara sorumlu oldukları şeyler hakkında net bilgiler vermek gerekir. Bazen ebeveynler çocuklarından ne beklediklerini iyi açıklayamazlar ve sonra onları yanlış davrandıkları için suçlarlar. Kurallar net ve adil olduğunda, çocuk yavaş ve düzenli bir şekilde davranışlarını beklentilere göre ayarlamayı öğrenir. Çocukların kurallara adapte olmaları zaman alabilir, ancak bir müddet sonra bunu alışkanlık haline getirirler.
8.Çocuğunuzun Bağımsızlığını Teşvik Edin
Çocuklarda kişilik gelişimi için yapılması gereken şeylerden biri de bireysel ve bağımsız davranışları teşvik etmektir. Tabii ki çocuğunuzun güvenliğine ve bakımına dikkat edeceksiniz, onunla ilgili her şeyin doğru ve uygun bir şekilde yapılması için yardımcı olacaksınız. Ama aynı zamanda ona yaşına uygun küçük sorumluluklar da vermeli ve kendini idare etmeyi öğretmelisiniz.
Okul çantasını hazırlamak, dişlerini fırçalamak, oyuncaklarını toplamak gibi şeyleri kendi başına yapması için çocuğunuzu teşvik edin. Bu onun temel yaşam becerilerini öğrenmesini sağlar ve sorumluluk duygusunu geliştirir.
9.Oyun Oynamanın Ve Spor Yapmanın Önemi
Sokakta özgürce oyunlar oynama olanağı bu neslin çocuklarının çoğu için çeşitli nedenlerle büyük ölçüde azaldı. Oysa bir çocuğa temel değerleri ve ilkeleri öğretmek açısından hiçbir şey spor yapmak ve takım oyunları oynamak kadar etkili değildir. Spor ve oyunlar, çocuklar için en iyi kişilik geliştirme aktiviteleridir.
Çocuğunuzun fiziksel ve zihinsel sağlığı ve gelişimi için onu aktif bir spora teşvik etmelisiniz. Bu, aynı zamanda okulda geçen saatlerden sonra rahatlamasını ve keyiflenmesini de sağlar.
10.Kibar Ve Anlayışlı Ebeveynler Olun
Çocuğunuza hatalarından dolayı sürekli olarak bağırıp çağırır veya vurursanız işler ikiniz için de daha kötü hale gelir. Bağırarak, aşağılayıcı sözler kullanarak, durmadan azarlayarak onun herhangi bir davranışını gerçekten düzeltmesini sağlayamazsınız; ancak anlık kazanımlar elde edersiniz. İstediğiniz davranış değişikliğini sağlamanın en etkili yolu ona yanlışlarının sonuçlarını nazikçe ve sabırla açıklamaktır. Bağırdığınız zaman korkar ve eyleminin sonuçlarını anlayamaz. Ona açıklamalar yaparak ve bazen de yaptığı şeyin sonucunu tecrübe etmesine izin vererek sebep – sonuç ilişkisini anlamasına yardım edebilirsiniz.